Το
χωριό μας όπως και άλλα χωριά της Πελοποννήσου αλλά και της πατρίδας
μας γενικά παρουσιάζει μια ιδιαιτερότητα στην ομιλία, μια αυθεντική
λαλιά που εκφράζει τον λαογραφικό μας πλούτο. Πόσοι από μας σήμερα
ακούωντας αυτές τις λέξεις δεν γελάμε ή δεν νοιώθουμε κάπως περίεργα;
Σας
παρουσιάζουμε μερικές λέξεις που συνηθίζονται να ομιλούνται και σήμερα
στο χωριό μας αλλά και στα γύρω χωριά της περιοχής. Ένα αναπόσπαστο
κομμάτι της τοπικής μας ιστορίας, που χρωμάτιζε την ομιλία των κατοίκων
της περιοχής, κάνοντας τη γλώσσα μας πιο εκφραστική. Αυτές τις λέξεις
τις βρίσκουμε παντού. Σε παραδοσιακά τραγούδια, σε καθημερινές
συζητήσεις και μας θυμίζουν τα παλιότερα χρόνια που ήταν πιο
διαδεδομένες.
Α
Αχαμνό = αδύνατο
Αρούκατος = άτσαλος
Άραχνος = κακομοίρης
Αδειάζω = ευκαιρώ
Απίδι = αχλάδι
Αγροικάω = ακούω
Ακουμπέτι = παρά ταύτα
Αχνιά = Ούτε κουβέντα, άχνα
Αλλουνού = άλλου
Αλουνώνε = άλλων
Αλάργα = μακριά
Άκιωτο = ατελείωτο
Απάγκιο = μέρος που δεν χτυπά ο αέρας
Αντάρα – καταχνιά = ομίχλη
Απάνου = επάνω
Απολάω = αφήνω ελεύθερα για βοσκή
Αποσπερού = απόψε
Απόστασα = κουράστηκα
Άλλη βολά = άλλη φορά
Αφάνα = αγκαθωτός θάμνος (χρησιμοποιείται σαν προσάναμμα)
Β
Βαγένι = βαρέλι κρασιού
Βόιδι = χαζός
Βετούλι = κατσίκι ενός έτους
Βαρικό = χωράφι που κρατά νερό, νεροβγάζει
Γ
Γραπώνω = πιάνω βίαια
Γράνα = χαντάκι
Γούρνα = στέρνα
Γιάτρα = κοίτα
Γλαριάζω = νυστάζω, μισοκοιμάμαι
Γκουστέρα ή γαϊδουροκουστέλα = μεγάλη πράσινη σαύρα
Γκορτσιά = άγρια αχλαδιά
Γκέμι = Χαλινάρι
Γούπατο = μέρος που δεν έχει ορατότητα, βύθισμα
Δ
Διαίνω = πηγαίνω
Δυχατέρα = θυγατέρα
Δημοσιά = δημόσιος δρόμος
Διάτανος = διάβολος
Δαιμόνιο =διαβολάκος, κακός
Ε
Έκιωσα = τελείωσα
Έντος = νάτος
Ζ
Ζάρα = μεγάλη στάμνα
Ζα = τα ζώα
Ζερζέκι = Η κίτρινη μεγάλη σφήκα, σκούρκος
Ζαρζαβατικά = Λαχανικά
Ζουπάω = πιέζω
Ζουγκουνίζω = Κάνω μεγάλη φασαρία
Ζούπες = πολύ γινωμένα αχλάδια
Ζουλάπι = μικρό άγριο ζώο
Η
Ήρα = ξένα σπόρια σε σιτάρι
Θ
Θερμαίνομαι = κρυώνω
Ι
Ίσαμε = έως εδώ
Κ
Kλωνά = κλωστή
Κιούπι = πήλινο δοχείο
Κουτσουκέλα = Πονηριά, ζημιά
Κατσούλα = γάτα
Κασβίκης = Μικρός στο μπόι
Κουτσούνα = κούκλα
Κουτρούλι = σωρός από χώμα
Κολέγας = φίλος
Καπινός = καπνός
Κάτου = κάτω
Κορύτα = λεκάνη ξύλινη ή μεταλλική (πίνουν ζώα νερό)
Κοτάω = τολμάω
Κοφίνι = καλάθι
Λ
Λωμώνω = λουφάζω
Λούμπα = μικρή λιμνούλα στο δρόμο
Λακάω = τρέχω, φεύγω
Λεβέτι = το παλιό καζάνι από χαλκό
Λόγγος = δάσος
Λούζα = Θάμνος
Λιανός = λεπτός
Λάου – λάου = σιγά - σιγά
Μ
Μπουχός = σκόνη
Μπλεζενιά = καρπουζιά
Μουχτουράω = Δεν το μαρτυράω
Μπαρέζα = μαντίλι κεφαλής
Μπαντανία = χοντρή κουβέρτα
Ματσούκι = κοντόχονδρο ραβδί
Μπάκακας = βάτραχος
Μπόλικος = Άφθονος
Μπόσικος = Χαλαρός
Μπαγλαρώνω = Δένω, φυλακίζω
Μποστάνι = Λαχανόκηπος
Μάπα = λάχανο
Μαραφέτι = Μικρό εργαλείο
Μπίθιακας = Πολύ κοντός
Μούργα = κατακάθι λαδιού
Μουσαφίρης = Φιλοξενούμενος, επισκέπτης
Μπαγιάτικο = Πολλών ημερών
Μπίτι = τίποτα, καθόλου
Μπονόρα = απόγευμα
Μερτικό = μερίδιο
Μποτσίκι = αγριοκρεμμύδα
Μην κάνεις μουτσουτσούνια = Μην κάνεις ότι δεν θέλεις
Ν
Νόνα = γιαγιά
Ντόνω = χαλαρώνω
Νταραβέρι = Συναλλαγή
Ντουμάνι = Πολύς καπνός
Νογάω = καταλαβαίνω
Ξ
Ξεραγγανό = λεπτό, κοκαλιάρικο
Ο
Ούλος = όλος
Όρνιο = κορόιδο, βλάκας
Οματιά = τοπικό ορεκτικό από έντερο χοιρινού με ειδική γέμιση
Π
Πολιώρα = προηγουμένως
Πάω κα = πάω κάτω
Πιλάλα = τρεχάλα
Παταγούδι = πολύ κρύο, πολύ παγωμένο
Ρ
Ρουπώνω = χορταίνω
Ρούγα = γειτονιά
Ρουμάνι = πυκνό δάσος ρεματιά
Ραχάτι = Ησυχία
Ρουγκάλι = Πολύ νερό στο δρόμο
Ρετάλι = τιποτένιος, παλιάνθρωπος
Σ
Σαρώνω = σκουπίζω
Σουράω = σφυρίζω
Σκιάζομαι = φοβάμαι, τρομάζω
Σταλίζω = ξεκουράζομαι σε σκιά δένδρου
Σούγλος = μεταλλικός κουβάς που πιάνουν νερό από το πηγάδι
Σφάρδακλας = βάτραχος
Σκαρίζω = βγάζω τα ζώα για βοσκή
Σιόμπολα = μικρές πέτρες
Σκουτιά = ρούχα
Σιαπέρα = ίσια προς τα πέρα
Σιακάτου = ίσια προς τα κάτω
Σμούρτσι = πολύ πρωί (χάραμα)
Σιάζω = φτιάχνω
Σκούρκος = Η μεγάλη κίτρινη σφήκα
Σεργούνι = ντροπή
Σκουράντζος = ρέγγα
Τ
Τσούπρα = κόρη
Τσουράπι = κάλτσα
Τσουλούφι = Δέσμη μαλλιών
Τσουμπλέκια = κουζινικά είδη
Τσότρα = δοχείο κρασιού
Τουλούμπα = Αντλία χειροκίνητη
Τερτίπι = Τέχνασμα
Τέντα = ανοιχτά
Τοίρα = κοίτα
Τζάρκος = μαντρί για αρνιά
Τζαναμπέτης = Δύστροπος, κάνει κάτι με πονηριά
Τράμπα = Ανταλλαγή
Τσακίρης = Γαλανομάτης
Ταχιά = αύριο
Τροκάκι = κουδούνι προβάτου
Τσάκα – τσάκα = στα γρήγορα
Τσιμουτάω = Δεν το λέω πουθενά
Τιλώθηκα = χόρτασα
Τσανάκι = πιάτο αλλά και άγριο πρόβατο
Φ
Φουσκί = κοπριά από τα ζώα
Φτούνω = αυτό
Χ
Χουλιάρι = κουτάλι
Χαλκάς = Κρίκος
Χαράμι = Άδικα
Χούι = Ιδιοτροπία
Χουνέρι = Πάθημα
Χουγιάζω = φωνάζω δυνατά, μαλώνω
Χούνη = χωράφι που καταλήγει σε ρεματιά
Χουρχούρα = μικρή σαύρα
Χαϊβάνι = χαζός, βλάκας